Zakwas na chleb krok po kroku

Chleb pieczony na prawdziwym, domowym zakwasie jest bardziej wartościowy niż jakiekolwiek inne pieczywo. Posiada sporo błonnika, witamin i składników mineralnych oraz bakterie kwasu mlekowego, które skutecznie usprawniają proces trawienia. Zaletą pieczywa na zakwasie jest również fakt, że długo zachowuje świeżość i dobry smak.  

Zakwas to po prostu dzikie drożdże powstałe w wyniku naturalnej fermentacji mąki z wodą. Jego przygotowanie jest proste, należy jedynie trzymać się rozkładu i zaglądać do niego przez 5 dni co 12 godzin. Piątego dnia możemy już upiec nasz pierwszy chleb. Na zakwasie można upiec zarówno chleb pszenny jak i żytni lub mieszany. Na zdjęciu pokazałam jak zakwas powinien wyglądać piątego, czyli ostatniego dnia hodowli. 

JAK PRZYGOTOWAĆ ZAKWAS NA CHLEB KROK PO KROKU

Dzień pierwszy

19.00 – do czystego, wyparzonego słoika (1 l lub 1,5 l) wsypać 50 g mąki żytniej typ 2000 i dolać 50 ml letniej wody (najlepiej przegotowanej i przestudzonej do temperatury około 40 stopni). Wymieszać dokładnie drewnianą łyżką (mąką z wodą powinny mieć konsystencję gęstej śmietany, jeśli masa jest za gęsta należy dodać odrobinę więcej wody). Przykryć kuchenną ściereczką i odstawić w ciepłe miejsce (może być blat kuchenny).

Dzień drugi

07.00 – wymieszać zawartość słoika drewnianą łyżką, przykryć ściereczką i odstawić.

19.00 – do słoika ponownie dodać 50 g mąki żytniej 2000 i 50 ml przegotowanej, letniej wody. Wymieszać dokładnie drewnianą łyżką. Przykryć kuchenną ściereczką i odstawić.

Dzień trzeci

Jeśli wszystko idzie dobrze w słoiku powinny pojawić się bąbelki i zakwas powinien zacząć rosnąc.

07.00 – jeśli zakwas sporo urósł należy go wymieszać drewnianą łyżką. Jeśli nie zostawić.

19.00 - do słoika ponownie dodać 50 g mąki żytniej 2000 i 50 ml przegotowanej, letniej wody. Wymieszać dokładnie drewnianą łyżką. Przykryć kuchenna ściereczką i odstawić.

Dzień czwarty

07.00 – zakwas powinien rosnąć, należy go wymieszać drewnianą łyżką i odstawić.

19.00 – zakwas powinien rosnąć, do słoika ponownie dodać 50 g mąki żytniej 2000 i 50 ml przegotowanej, letniej wody. Wymieszać dokładnie drewnianą łyżką. Przykryć kuchenną ściereczką i odstawić.

Dzień piąty

07.00 - zakwas powinien nadal rosnąć, na jego powierzchni powinno być sporo bąbelków. Należy go wymieszać, odstawić na 4-6 godzin lub do wieczora i można już wstawiać pierwszy chleb!

To jak szybko i mocno zakwas rośnie jest sprawą indywidualną. U niektórych będzie rósł tak, że aż wyleje się ze słoika, u innych podrośnie ledwie do połowy wysokości. Nie ma to większego znaczenia, oba zakwasy będą dobre. Najważniejsze jest to, żeby zakwas rósł, żeby pojawiały się bąbelki i specyficzny lekko kwaśny zapach.

Z gotowego zakwasu należy odłożyć 3-4 łyżki do małego czystego słoiczka i schować do lodówki, będzie to starter do upieczenia kolejnego chleba. Starter może spokojnie leżeć w lodówce i czekać na upieczenie kolejnego chleba, ale nie dłużej niż tydzień – półtorej tygodnia. Jeśli w ciągu półtorej tygodnia nie używamy startera, należy słoiczek wyciągnąć, odstawić na blat na 2 godziny, żeby się ogrzał. Następnie należy go dokarmić, czyli dodać 1-2 łyżki mąki żytniej 2000 i taką samą ilość letniej wody. Wymieszać i wstawić z powrotem do lodówki. Im zakwas jest starszy tym jest mocniejszy i nasze chleby będą łatwiej na nim wyrastać (mój zakwas ma już 3 lata).  Z zakwasu, który  wyhodowaliśmy możemy upiec pierwszy chleb a nawet dwa, bo zakwasu jest całkiem sporo. Całą resztę, której nie zużyjemy możemy albo komuś podarować albo wyrzucić, bo już się nie przyda. W kolejnym wpisie podam przepis na łatwy chleb pszenny na zakwasie.

Skąd pochodzi posiłek?

Z uwagi na to, że zakwas cieszy się już długoletnią historią, alternatywnych wersji jego powstania jest cała masa. Najczęściej jednak pojawia się informacja, że po raz pierwszy przygotowali go Egipcjanie w ok. 2600 roku p.n.e., piekąc tym samym ogromne ilości chleba dla robotników budujących piramidy. Od lat baza jest taka sama, czyli mąka, woda i trochę czasu. Zmieniają się jedynie proporcje i sposoby jego przechowywania. Dopiero w połowie XIX wieku po raz pierwszy zamiast zakwasu użyto do wypieku chleba drożdży.

Na jaką okazję przygotować zakwas żytni bądź pszenny?

W każdej domowej kuchni powinno znaleźć się miejsce na słoik żytniego zakwasu. Nigdy nie wiadomo kiedy odwiedzą nas niespodziewani goście, zepsuje się samochód czy złapie choroba i nie będziemy mogli wybrać się do sklepu. Zakwas pozwoli nam zawsze cieszyć się możliwością przyrządzenia domowego chleba, czyli podstawy większości śniadań i kolacji. Gdy już krok po kroku dojdziemy do wprawy, możemy spróbować swoich sił w przygotowaniu bardziej ozdobnych wypieków, które sprawdzą się wspaniale jako drobny upominek.

Właściwości zdrowotne

Przygotowany na zakwasie chleb jest znacznie zdrowszy niż ten na drożdżach. Zawiera witaminy z grupy B, które wspomagają pracę układu nerwowego, a także zapobiegają anemii, miażdżycy oraz nowotworom. Na szczególną uwagę zasługuje także wytwarzany podczas procesu fermentacji zakwasu kwas mlekowy, który ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwdziała starzeniu się, cukrzycy oraz nadciśnieniu.

Komu będzie smakować?

Zrobienie własnego zakwasu od podstaw to procedura czasochłonna, ale satysfakcja z samodzielnie upieczonego chleba jest ogromna! Fani domowego pieczywa będą zachwyceni. W moim przepisie opisuję wszystko krok po kroku, tak, aby nawet początkujący kucharz sobie poradził. Własny zakwas to świetne rozwiązanie zwłaszcza dla osób, które mają daleko do najbliższego sklepu. Dzięki temu będą mogły cieszyć się świeżym chlebem w każdej chwili. Amatorami swojskich wypieków są też często właściciele gospodarstw czy agroturystyk.